کتابشناسی شهیدان رجایی و باهنر

کتابشناسی شهید محمدعلی رجایی

مهم‌ترین کتاب‌هایی که تاکنون درباره شهید محمدعلی رجایی منتشر شده‌، عبارتند از:

مکاتبات شهید رجایی با بنی صدر

در این کتاب، گزارشی از چگونگی انتخاب اولین نخست وزیر جمهوری اسلامی ایران به انضمام مکاتبات شهید رجایی با بنی صدر فراهم آمده است. در این گزارش توطئه های ضدانقلاب به سرکردگی بنی صدر، رئیس جمهور مخلوع علیه دولت شهید رجایی بازگو می شود. کتاب از دو بخش تشکیل شده است. بخش اول سیری است در چگونگی انتخاب اولین نخست وزیر جمهوری اسلامی ایران بر اساس اسناد و مدارک معتبر و ذکر جزئیات رویدادها، جریانها و گفتگوها که طی آن سیمای منافقانه بنی صدر نشان داده شده است. در بخش دوم کتاب قسمتی از مکاتبات بنی صدر و شهید رجایی دیده می شود.
در بخش وقایع روز شهادت، آمده است:
«ساعت روی دیوار یک ربع به سه بعدازظهر را نشان می دهد. شورای امنیت کشور امروز جلسه دارد. این بالاترین مرجع تصمیم گیری درباره مسایل امنیتی و سیاسی کشور است.
آن هم کشوری که یک سال و نیم از انقلاب مردمی اش می گذرد و هنوز نظام جدید استقرار کامل نیافته و با مشکلات زیادی دست و پنجه نرم می کند. بخشی از سرزمینش در اشغال ارتش بیگانه است و در یک جنگ نابرابر گرفتار شده است.
هر روز حادثه ای در کشور پیش می آید. دو ماه پیش در یک انفجار سهمگین در دفتر حزب جمهوری چندین نفر از مسؤولان درجه یک و مدیران برجسته نظام از دست رفته اند. عملاً نظام نوپا درگیر جنگی داخلی شده است. در حالی که یک سال است خاک کشورش مورد تجاوز ارتش تجاوزکار صدام قرار گرفته و بخش وسیعی از مرز کشور از قصرشیرین تا آبادان در اشغال آنهاست.
شورای امنیت در این شرایط ناامن و بحرانی تشکیل جلسه داده تا درباره مهمترین مسایل کشور تصمیم بگیرد. اعضای شورا یک به یک وارد سالن می شوند. قرار بود از امروز جلسه رسماً زیر نظر دکتر محمدجواد باهنر نخست وزیر اداره شود. اما باهنر این کار را به عهده رجایی گذاشت.»
همچنین در بخش خاطراتی از شهید رجایی از زبان «خوشنویسان» مدیرکل آموزش و پرورش شهر تهران در زمان شهید رجایی آمده است: «با دو بزرگوار شهید رجایی و باهنر از سال 1347 افتخار آشنایی و همکاری داشتیم. در مدرسه کمال نارمک و در مدرسه قدس با ایشان همکار بودم.
آقای رجایی از سال 47 در مدرسه کمال معلم هندسه بودند. قبل از اینکه ایشان زندان بیفتند، جلسات دوره ای تفسیر قرآن در منزل آقای رجایی و آقای باهنر برگزار می شد. شهید رجایی در بازگشت از سفر فرانسه، به عراق رفت و خدمت امام رسید، وقتی برگشت دستگیرش کردند و زندان رفت، مدرسه کمال هم بعد از آن بسته شد که در حقیقت مرکزی غیررسمی برای عده ای از انقلابیون بود.»

سوخته وصل

کتاب «سوخته وصل» تألیف نسرین خدایاری در فروردین سال 1380 منتشر شده است.
این کتاب به صورت مختصر و با نثری ساده زندگی شهید محمدعلی رجایی را از ایام کودکی ، تحصیلات ، مهاجرت به تهران ، آشنایی با آیةالله طالقانی و فدائیان اسلام ، اشتغال به معلمی ، ازدواج ، مبارزات سیاسی و حبس در زندان ، فعالیتهای پس از انقلاب در آموزش و پرورش ، نخست وزیری و ریاست جمهوری و سرانجام شهادت بازگو می کند.
کتاب «سوخته وصل» در 128 صفحه، قطع پالتویی، شمارگان 3000 نسخه منتشر شده است.

زندگینامه سیاسی شهید رجایی

کتاب «زندگینامه سیاسی شهید رجایی» تألیف سجاد راعی گلوجه در بهمن سال 1382 از سوی مرکز اسناد انقلاب اسلامی منتشر شده است.
در بخشی از این کتاب آمده است:
شهید محمدعلی رجایی یکی از مؤثرترین رجال صدر اول انقلاب اسلامی و الگوی مثالی دولتمردان انقلابی و اسلامی به شمار می رود. او ضمن دستیابی به عالی ترین مقامات سیاسی کشور پس از مقام رهبری، در عمل نشان داد که نظریه مردمسالاری دینی و مردمی بودن دولتمردان در حکومت اسلامی موضوعی قابل تحقق است. این کتاب زندگی سیاسی و مبارزات شهید رجایی را در دوران قبل از انقلاب اسلامی و عملکرد سیاسی و اجرایی او را پس از پیروزی انقلاب اسلامی به صورت مستند تبیین می کند.
شهید رجایی در زمان تصدی وزارت آموزش و پرورش تمام تلاش خود را برای تغییر نظام تعلیم و تربیت بر جا مانده از رژیم پهلوی به سوی یک نظام اسلامی و توحید محور به کار گرفت و در دوران نمایندگی مجلس شورای اسلامی ، نخست وزیری و ریاست جمهوری، اندیشه فوق را در عمل نیز پیگیری کرد و در تمام دوران حیات سیاسی خود تحقق اهداف مکتب اسلام در صدر برنامه های او قرار داشت که به همین دلیل دولت او را نیز ، «دولت مکتبی» لقب دادند.
کتاب «زندگینامه سیاسی شهید رجایی» در 332 صفحه، قطع وزیری، شمارگان 3000 نسخه منتشر شده است.

سیره شهید رجایی

کتاب «سیره شهید رجایی» تألیف غلامعلی رجایی در سال 1385 از سوی سازمان چاپ و انتشارات وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی منتشر شده است.
کتاب حاضر در 12 فصل از خاطرات زندگی شهید رجایی تهیه شده که حاصل بیش از یکصد مصاحبه با کسانی است که با او انس و الفتی دیرینه داشته اند که بسیاری از این خاطرات برای نخستین بار منتشر شده است.
از میان نوشته های این اثر به راحتی می توان به شناخت نسبی لازم از شخصیت فردی و اجتماعی شهید رجایی دست پیدا کرد.
به عنوان نمونه در فصل اول با عنوان دوران نوجوانی و جوانی آمده است:
«از همان دوران کودکی روح تعبد و بندگی در وجود شهید رجایی نمایان بود. مکبر مسجد، نوحه خوانی، مناجاتهای شبانه، دوری از بازیهای نا مشروع، توجه به حجاب اطرافیا ن، احساس مسؤولیت نسبت به دیگران، دوری از مال دنیا همه از ویژگی های بارز این نوجوان قزوینی بود. ایشان در سه سالگی پدر خود را از دست دادند و زیر سایه مادر و برادر بزرگوارشان پرورش یافتند و برای این دو احترام زیادی قائل بودند و معمولاً کاری بر خلاف میل آنها انجام نمی دادند»
کتاب «سیره شهید رجایی»، در 804 صفحه منتشر شده است.

آیت کمال

«آیت کمال» عنوان کتابی است که به صورت درسهایی آموزنده به چگونگی زندگی و اعمال ایشان پرداخته است. این کتاب در سال 1386 منتشر شده است.
این کتاب گزیده ای از خاطرات شاگردان ، نزدیکان ، بستگان و دوستان شهید رجایی در باره آن شهید عزیز است که از کتاب سیره شهید رجایی استخراج و برای مطالعه نوجوانان و جوانان به چاپ رسیده است .
در صفحات پایانی این اثر عکس هایی از شهید رجایی به چاپ رسیده است .

چراغ صبح

کتاب «چراغ صبح» تألیف اصغر فکور در سال 1381 توسط مرکز آفرینشهای ادبی منتشر شده است.
«ابراهیم» یار قدیمی شهید رجایی است. آنها در بازار با هم شاگردی می کنند و سپس به دوره گردی و دستفروشی می پردازند. استخدام محمدعلی در نیروی هوایی و پیش از آن و آموزش در تهران، ارتباط این دو دوست را کم می کند. اما وقتی محمدعلی از ارتش استعفا می دهد و معلم آموزش و پرورش می شود و فعالانه در مبارزات سیاسی شرکت می کند، باز هم ارتباط آنها برقرار می شود. اما فاصله ای بین دو دوست افتاده است. ابراهیم به گروهی نزدیک شده است که مشی مسلحانه را انتخاب کرده اند. اما رجایی بر سر اصول خود پایدار است و به سبب همین مقاومت، به مدت طولانی گرفتار زندان می شود و تا پیروزی انقلاب اسلامی و بازشدن درهای زندان به دست مردم رهایی نمی یابد...
کتاب «چراغ صبح»، در 160 صفحه، قطع رقعی و با جلد شمیز منتشر شده است.

آبی ترین تماشا

نویسنده: شهرام مقدسی
تعداد صفحات: 71 صفحه
شابک: 8-798-471-964
قطع: رقعی
نوبت چاپ: چاپ اول: 1381
معرفی کتاب: کتاب حاضر، دربردارنده 40 قطعه شعر سپید با مضامین‌اجتماعى و مذهبى است. مضمون بیشتر اشعار در ارتباط با شهدااست. یاد و تجلیل از شهدا/ مفاهیمى چون ایثار، خاطر، غم و مرگ/منقبت و ستایش ائمه و بزرگانى چون حضرت فاطمه (س)، امام‌على(ع)، امام حسین(ع)، امام رضا(ع)، صاحب الزمان (عج) و امام‌خمینى (ره) محتواى اشعار را در برمى‌گیرد. همچنین شاعر قطعاتى‌از اشعار خود را براى «سلمان هراتى»، مادر و فرزندان خود و به‌یادشهدایى چون «محمدعلى رجایى»، «مرتضى آوینى»، «احمدزارعى» و «حسین عزتى» سروده است.
این کتاب توسط مرکز آفرینش‌هاى ادبى تدوین و با جلد شمیز منتشر شده است.
ـ ف‍رزن‍د م‍ل‍ت‌ در آی‍ی‍ن‍ه‌ ان‍ق‍لاب‌ اس‍لام‍ی‌(م‍ج‍م‍وع‍ه‌ س‍خ‍ن‍ران‍ی‌ه‍ا، م‍ص‍اح‍ب‍ه‌ه‍ا و پ‍ی‍ام‌ه‍ای‌ ش‍ه‍ی‍د رج‍ای‍ی)‌ (2 جلد)/ ت‍ه‍ی‍ه‌ و ج‍م‍ع‌آوری‌ م‍رک‍ز م‍دارک‌ ف‍ره‍ن‍گ‍ی‌ ان‍ق‍لاب‌ اس‍لام‍ی.
ـ چگونگی انتخاب اولین نخست‌وزیر جمهوری اسلامی ایران و مکاتبات رجایی با بنی‌صدر / دفتر تحقیقات و انتشارات روابط عمومی نخست وزیری / 1360.
ـ آم‍وزگ‍اران‌ ن‍ور (ب‍ه‌ ی‍اد دو م‍ع‍ل‍م‌ ش‍ه‍ی‍د و دو آم‍وزگ‍ار ن‍ور، رج‍ای‍ی‌ و ب‍اه‍ن‍ر ) / ع‍روه‌ ال‍وث‍ق‍ی‌ (ن‍ش‍ری‍ه‌ دان‍ش‌آم‍وزان‌ و ج‍وان‍ان‌ ح‍زب‌ ج‍م‍ه‍وری‌ اس‍لام‍ی‌) / 1361.
ـ پیام شهیدان (دفتر 1)/ جهاد دانشگاهی مرکز خراسان / نشر صابرین / 1361.
ـ یادواره شهدای انقلاب اسلامی (شهید رجایی ـ جلد 1) / شجاع‌الدین میرطاووسی / نهضت زنان مسلمان /1361.
ـ ش‍ه‍ی‍د رج‍ای‍ی‌ اس‍وه‌ ص‍ب‍ر و اس‍ت‍ق‍ام‍ت‌/ م‍رت‍ض‍ی‌ م‍ح‍م‍ودی‌ / ب‍ن‍ی‍اد ش‍ه‍ی‍د ان‍ق‍لاب‌ اس‍لام‍ی‌، واح‍د ف‍ره‍ن‍گ‍ی‌ / 1362.
ـ ال‍م‍اس س‍وخ‍ت‍ه (ب‍راس‍اس‌ زن‍دگ‍ی‌ ش‍ه‍ی‍د رج‍ای‍ی‌)/ ح‍س‍ن‌ خ‍ادم‌ / س‍ازم‍ان‌ م‍دارک‌ ف‍ره‍ن‍گ‍ی‌ ان‍ق‍لاب‌ اس‍لام‍ی‌، گ‍روه‌ ان‍ت‍ش‍ارات‌ / 1377.
ـ پ‍ان‍زده‌ س‍ال‌ ب‍ع‍د (م‍ق‍دم‍ه‌ای‌ ب‍ر رم‍ان‌ ال‍م‍اس‌ س‍وخ‍ت‍ه‌ « ب‍راس‍اس‌ زن‍دگ‍ی‌ ش‍ه‍ی‍د رج‍ای‍ی‌« ) / ح‍س‍ن‌ خ‍ادم‌ / ن‍ش‍ر ت‍ن‍دی‍س‌ / 1370.
ـ بی‌مرگ، مثل صنوبر / ابوالقاسم حسینجانی / سازمان تبلیغات اسلامی، شورای هماهنگی/ 1375.
ـ حدیث جاودانگی / حسن عسکر‌ی‌راد / انتشارات تربیت / 1377.
ـ رمز جاودانگی / حسن عسکری‌راد / بوستان کتاب قم / 1380.
ـ خ‍لاص‍ه‌ خ‍وب‍ی‌ه‍ا (ن‍اگ‍ف‍ت‍ه‌ه‍ای‍ی‌ از زن‍دگ‍ی‌ ش‍ه‍ی‍د م‍ح‍م‍دع‍ل‍ی‌ رج‍ای‍ی)‌/ ب‍ازن‍وش‍ت‍ه‌ غ‍لام‍ع‍ل‍ی‌ رج‍ای‍ی‌ / ذک‍ر / 1381.
ـ رجایی در آینه مردم / بنیاد فرهنگی شهید رجایی (قزوین) / 1381.
ـ ش‍ه‍ی‍د رج‍ای‍ی‌/ م‍ح‍م‍ود ج‍وان‍ب‍خ‍ت‌ / م‍وس‍س‍ه‌ ف‍ره‍ن‍گ‍ی‌ م‍درس‍ه‌ ب‍ره‍ان / 1382.
ـ م‍ح‍م‍دع‍ل‍ی‌ رج‍ای‍ی‌/ ب‍ه‌ک‍وش‍ش‌ م‍ح‍م‍دح‍س‍ی‍ن‌ ع‍ب‍اس‍ی‌‌ول‍دی‌ / ن‍ش‍ر ش‍اه‍د‌‫ / 1384.‬
من، محمدعلی رجایی / داوود بختیاری دانشور / نشر شاهد / 1385.
ـ شاهد یاران (شماره 10: یادمان شهدای دولت جمهوری اسلامی ایران) / نشر شاهد / 1385.
ـ سی خاطره از یک نخست‌وزیر / گردآوری و تالیف غلامعلی رجایی / دستان / 1387.

کتابشناسی شهید حجت‌الاسلام دکترمحمدجواد باهنر:

ـ چهار گفتار از دو شهید / محمد حسینی‌بهشتی و محمدجواد باهنر / معراج (قم) / 1360.
ـ آم‍وزگ‍اران‌ ن‍ور (ب‍ه‌ ی‍اد دو م‍ع‍ل‍م‌ ش‍ه‍ی‍د و دو آم‍وزگ‍ار ن‍ور، رج‍ای‍ی‌ و ب‍اه‍ن‍ر ) / ع‍روه‌ ال‍وث‍ق‍ی‌ (ن‍ش‍ری‍ه‌ دان‍ش‌آم‍وزان‌ و ج‍وان‍ان‌ ح‍زب‌ ج‍م‍ه‍وری‌ اس‍لام‍ی‌) / 1361.
ـ ف‍روغ‌ ان‍دی‍ش‍ه (م‍ج‍م‍وع‍ه‌ س‍خ‍ن‍رانی‌ه‍ا، م‍ص‍اح‍ب‍ه‌ه‍ا و ب‍رن‍ام‍ه‌ دول‍ت‌)/ ت‍ه‍ی‍ه‌ و ج‍م‍ع‌آوری‌ م‍رک‍ز م‍دارک‌ ف‍ره‍ن‍گ‍ی‌ ان‍ق‍لاب‌ اس‍لام‍ی‌ / وزارت ارشاد اسلامی / 1362.
ـ یاران امام به روایت اسناد ساواک (کتاب 15: ش‍ه‍ی‍د راه‌ دان‍ش‌ و ف‍ره‍ن‍گ،‌ دک‍ت‍ر م‍ح‍م‍دج‍واد ب‍اه‍ن‍ر) / م‍رک‍ز ب‍ررس‍ی‌ اس‍ن‍اد ت‍اری‍خ‍ی‌ وزارت‌ اطلاع‍ات‌ / دف‍ت‍ر ن‍ش‍ر ف‍ره‍ن‍گ‌ اس‍لام‍ی‌ / 1379.
ـ بی‌مرگ، مثل صنوبر / ابوالقاسم حسینجانی / سازمان تبلیغات اسلامی، شورای هماهنگی / 1375.
ـ شهید باهنر در قلمرو اندیشه و رفتار / حمیدرضا علوی / دفتر نشر فرهنگ اسلامی / 1381.
ـ شهید دکتر محمدجواد باهنر (مبارزات، مواضع و دیدگاه‌ها) / مرتضی نعمتی زرگران / مرکز اسناد انقلاب اسلامی / 1384.
ـ آن‌ س‍وی‌ ش‍ب‌ (زن‍دگ‍ی‌ن‍ام‍ه‌ داس‍ت‍ان‍ی‌ ش‍ه‍ی‍د دک‍ت‍ر م‍ح‍م‍دج‍واد ب‍اه‍ن‍ر)/ داوود ب‍خ‍ت‍ی‍اری‌دان‍ش‍ور / نشر شاهد / 1385.
ـ شاهد یاران (شماره 10: یادمان شهدای دولت جمهوری اسلامی ایران) / نشر شاهد / 1385.
ـ کتابشناسی شهید دکتر محمدجواد باهنر / رضا دیبا و شهرام اصغرنیا / نشر شاهد / 1387.